Balıkçı da vatandaş da bunu soruyor! Cevap geldi: Tezgaha etkisi…

Selçuk Bulut / Milliyet.com.tr – Marmara Denizi’ndeki müsilaj tehlikesi, geçtiğimiz yaz en çok konuşulan bahislerden biriydi. Her ne kadar kirlilik büyük oranda temizlense de ortaya çıkan imajların akabinde vatandaşların ve balıkçıların aklına, av döneminin bu durumdan nasıl etkileneceği sorusu geldi. Denizlerdeki hayatı tehlikeye atan bu durum için uzmanlar da çeşitli ihtarlarda bulundu.

Gelecek devirde balıkçılık ve denizcilik alanında yaşanabilecek meseleleri Akdeniz Üniversitesi Su Eserleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu ve S.S. Kocaeli Su Eserleri Kooperatifleri Bölge Birliği Lideri Ali Sarı’ya sorduk.

‘ÜÇ KIYMETLİ TESİRİ VAR’

Müsilajın balıkçılık üzerine tesirlerinin üç başlıkta ele alınabileceğini söyleyen Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, bunları av araçlarına tesiri, operasyonel tesir ve biyolojik manadaki tesir olarak sıraladı. Prof. Gökoğlu, “Av araçlarına tesiri olumsuz olacaktır. Ağ iplikçiliklerine yapışan müsilaj, ağların ağırlaşmasına, yırtılmasına ve ağın seçiciliğinin azalmasına neden olur” diyerek balıkçıların bundan olumsuz etkileneceğini söyledi.

‘SORUN YARATACAK’

Balıkçılık operasyonlarının aksamasının fiyatlara da yansıyabileceğine dikkat çeken Prof. Gökoğlu, “Av araçlarında yaşanan problemler, balıkçılık faaliyetlerinin daha uzun sürmesine neden olacaktır. Balık ağlarının daha fazla tamire gereksinim duyması ve kayganlaşması, hem av sırasında hem de öncesi ve sonrasında kıymetli meseleler yaratacaktır. Avlanma sırasında ağlar müsilaj yüzünden daha kaygan hale gelecek, o nedenle balıkçılık faaliyeti daha uzun sürecektir. Bu da daha fazla vakit ve yakıt kaybına neden olur” diye konuştu.

‘LARVA VEFATLARINA NEDEN OLDU’

Müsilajın bir başka olumsuz tesirinin biyolojik tesiri olduğunu söyleyen Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, “Müsilaj, denizdeki organizmaların oksijen alışverişini kesmiş, bentikte (denizde kıyıdan başlayarak en derin çukurlara kadar olan, tüm deniz tabanını içeren bölge) bulunan organizmaların üzerine çökerek fotosentez yapmasını ve oksijen alışverişini engellemiştirr” açıklamasını yaptı.

TEZGAHI ETKİLEYECEK Mİ?

Müsilajın yaşandığı devrin tabiatta üremenin olduğu periyoda denk geldiğini belirten Prof. Gökoğlu, şöyle devam etti:

“Bu devirde müsilaja dolanan birçok organizma yavrusu ölmüştür. Müsilajın olduğu devir, tabiatta üremenin olduğu periyottu. Bilindiği üzere balık larvaları muhakkak bir devirde su yüzeyine çıkıp hava yutarak hava keselerini doldurmak zorundadır. Müsilaj, bunu engellemiş ve larva vefatlarına neden olmuştur. Yeniden müsilaja dolanan larva yahut yavru ölmüştür. Larva ve yavru, müsilaj nedeniyle besine yani avına ulaşmada da zahmet çekmiştir. Müsilaj denizde ışık geçişini de engelleyerek ekosisteme öbür bir tesir daha yapmıştır. Bütün bu tesirler balıkçılığın geleceği açısından olumsuz tesirlerdir. Lakin o periyotta avcılığın yapılamaması da olumlu tesirdir. Balık fiyatlarını ne kadar etkileyeceğini ilerleyen devirde göreceğiz. Kısa vadede bir artış olmaz zira bu yıl avlanan balıklar geçtiğimiz yıllarda doğan balıklar. Lakin ilerleyen yıllarda balık popülasyonunun azalması fiyatları da üst yanlışsız hareketlendirir.”

HANGİ TEDBİRLER ALINMALI?

Denizciliğin ve balıkçılığın eski günlerdeki üzere yapılabilmesi için kısa ve orta vadede alınması gereken tedbirleri ise Prof. Dr. Gökoğlu şöyle sıraladı:

“Öncelikle denizlere girdileri azaltmalıyız. Kentleşmeler yine gözden geçirilmeli, altyapılar uygun planlanmalı, akarsulardaki kirlilikler azaltılmalı. İçilebilecek düzeyde arıtma yapılan sular denizlere verilmeli. Evsel sanayi ve ziraî kirlilikler önlenmeli. Suyu kirletenlere ağır yaptırımlar getirilmeli, gerekirse devlet tesislere el koymalı. Yağmur suları bir ön arıtmadan geçilerek denize ulaşmalı. Yağmur suları depolanmalı ve kullanılmalı. Suların süzülmesi açısından ormanlaştırma yapılmalı, dere ve çay kenarlarındaki sazlıklar bataklıklar korunmalı. Bunlar suyu hem filtre eder hem de biyolojik olarak arıtır. Av yasakları tekrar gözden geçirilmeli ve düzenlenmeli. Yasa dışı avcılıkta devlet, av araç ve gereçlerine el koymalı, yaptırımları ağır olmalı.”

‘MÜSİLAJ TEHLİKESİ GEÇMEDİ’

S.S. Kocaeli Su Eserleri Kooperatifleri Bölge Birliği Lideri Ali Sarı ise müsilaj tehlikesinin geçmediğine dikkat çekerek, “Müsilaj olağanda her yıl görünüyordu lakin bu yıl tesirlerini daha fazla hissettik. Yaz başına nazaran daha pak bir ekosistem var lakin tekrar de önlemler almaya devam etmek gerekiyor. Kışın gelmesi insanları rehavete sokmamalı” ihtarında bulundu.

‘BALIKÇILIĞA OLUMSUZ TESİRİNİ İLERLEYEN YILLARDA GÖRECEĞİZ’

Herkesin aklındaki soru olan balık fiyatları konusunda ise Sarı, “Balık popülasyonu müsilajdan olumsuz etkilendi. Yumurtlama devrinde birçok düşüncelerle karşılaştık. Bu yıl olmasa da müsilajın olumsuz tesirini ilerleyen yıllarda göreceğiz. Müsilaj yüzünden Marmara Denizi’ndeki birtakım balık tipleri de Karadeniz’e kaçtı. Bu da Marmara Denizi’ndeki popülasyonu etkileyecektir. Fiyatlar ise bu yıl olmasa bile gelecek yıllarda müsilaj nedeniyle üst gerçek hareketlenebilir” diye konuştu. 

2021 YAZINDA NELER YAŞANDI?

Marmara Denizi’nde uzun yıllardır daha ufak çapta görülen müsilaj, 2021 yazında ağır biçimde artarak gündeme geldi. Deniz kirliliği ve deniz suyu sıcaklığının artması, müsilajın çok fazla olmasına sebep oldu. Berbat koku ve kirlilik yayan müsilajla gayret için çeşitli çalışmalar yapıldı.