Son dakika: Tarih verdi! Kıyamet kapıda: Kırmızı çizgiyi çoktan aştık!

24.08.2021
8
Okuma Süresi: 9 dakika
A+
A-

MERT İNAN İstanbul – Global iklim değişikliğinin yarattığı en kıymetli riskler ortasında hava kirliliği ve neden olduğu sıkıntılar yer alıyor …

Son dakika: Tarih verdi! Kıyamet kapıda: Kırmızı çizgiyi çoktan aştık!
REKLAM ALANI

MERT İNAN İstanbul – Global iklim değişikliğinin yarattığı en kıymetli riskler ortasında hava kirliliği ve neden olduğu sıkıntılar yer alıyor. Atmosferdeki karbondioksit ölçüsü bu yıl insanlığın ortaya çıkışından beri kaydedilen en yüksek düzeye ulaştı. Yapılan son ölçümlerde atmosferdeki karbondioksit düzeyinin milyonda 420 ppm düzeyine çıktığı ve daha evvel kaydedilen 415 ppm oranını aştığı belirlendi. Uzmanlar ise dünya genelinde 1 milyar insanın hava kirliliğine maruz kalması nedeniyle, erken mevt riskiyle karşı karşıya bulunduğuna dikkat çekiyorlar. Hava kirliliğinde karnesi makus ülkelerin başında ise Türkiye’de geliyor.

‘EN YÜKSEK KİRLİLİK’

Ülkedeki hava kirliliğinin başlangıcı ise 1980’lerin başına kadar uzanıyor. O denli ki, 1980-1990 ortası ısıtma ve endüstride kalitesiz kömür kullanılması sonucu dramatik hava kirliliği olayları yaşanmış, kükürdioksit ve Partikül Madde konsantrasyonları şiddetli yüksek basınç alanının da tesiriyle rekor düzeylere ulaşmıştı.

17-18 Ocak 1993 tarihinde İstanbul’daki kükürtdioksit oranı 24 saatlik ortalamada 4070 mikrogram metreküp, Partikül Husus ise 2662 mikrogram metreküp olarak ölçülürken, bu oran dünyada ölçülen en yüksek kirlilik olarak kayıtlara geçmişti.

Partikül Husus 10 (PM10) kirliliğinde 2000’lerin başından itibaren doğalgaz kullanımının artmasıyla düşme eğrisi gösterse de, 2012’den sonra artış trendi yine gündeme geldi. Hava kirliliğinin en az sarsıntı kadar riskli bir bahis olduğunun altını çizen bilim dünyası ise meteorolojik kaidelerin hava kalitesini etkilediğine ısrarla dikkat çekiyorlar.

‘ISI İSTİKRARI BOZULUYOR’

Atmosferdeki karbondioksit artışının yaratacağı riskleri Milliyet’e kıymetlendiren İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Selahattin İncecik, “Ortaya çıkan sayılar maalesef gezegenimiz için iç açıcı değil. 100 yıllık süreçte her yıl yeni rekor düzeye ulaşıyoruz. Atmosferdeki 400 PPM karbondioksit düzeyi kırmızı çizgimizde ancak  bu oran aşılmış durumda.

Karbondioksit artışına kömür, petrol, doğalgaz tüketimindeki artışı neden oluyor. Doğalgaz fosil yakıtlar ortasında en suçsuz olanı. Açıklanan oranlar, Pasifik Okyanusu’nun ortasında, yerden 3 bin metre yüksekte ölçülüyor. Sanayi kentlerinin ortasında, yerden 3 bin metre yüksekte karbondioksit ölçümü yaparsanız 420 PPM’in fazlasını bulursunuz” dedi.

FELAKET KAPIDA!

Yıllardır felaketin kapıda olduğuna dair ihtarlarda bulunduklarının altını çizen Prof. Dr. İncecik, “Bundan sonraki süreçte yaşadığımızın çok daha kötüsünü göreceğiz.  Gelecek 5 yıllık devirde ortalama sıcaklık kıymetleri artacak. Sıcaklık kıymetleri artacak. Süratli nüfus artışı, sera gazı salınımı, karbondioksit gazındaki salınım artışı atmosferin ısı istikrarını etkiliyor. Güç tüketimi arttıkça atmosfer sıcaklığı da artıyor ve dünyanın ısı istikrarı bozuluyor.

TARİH VERDİ: 2040!

IPCC’nin 6.raporunda tablo ortaya konuluyor. Hükümetlerin hiç vakit kaybetmeksizin emisyonları azaltması gerekiyor. Gezegen mevcut emisyon yükünü kaldıramıyor. Şayet tedbir alınmazsa 2040’dan itibaren çok önemli sıcaklık artışları göreceğiz. Tüm ömür, tarım ve su alanları olumsuz etkilenecek” diye konuştu. Sanayi kentlerinden çıkan kükürtdioksit, karbondioksit üzere kirleticilerin yükselemediği için sığ katman denilen katmanda yoğunluk yaratarak kirliliğin artmasına neden olduğunu da belirten Prof. Dr. Selahattin İncecik, şu bilgileri paylaştı:

‘STANDARTLARIN ÜZERİNDE’

“Örneğin İstanbul’un sigortası kuzey rüzgarları. Kentin bütün kirli havasını uzaklaştıran kuzey rüzgarının tesiri. Lakin kentin kuzeyine inşa edilen plazalar ve yeni projeler kuzey rüzgarlarının önüne set çekiyor. Bu gidişat devam eder kuzey rüzgarlarının önü kesilirse kirlilik önemli boyutlara ulaşır. Kirletici partiküllerin büyüklüğünün saç kalınlığının 100’de 1 oranındadır. Partikül unsurlar teneffüs halinde bedene yerleşir.

Bir günde 20 bin litre hava soluduğumuzu düşünürseniz hava kirliliğinin tesirleri daha uygun anlaşılır. Ani ve şiddetli yağışlar ile kuraklıkta paralel artış var. Yani istikrarlar bozuluyor. Atmosferin doğal yapısı değişiyor. Hava kalitesi önemli oranda etkilendi.” 

“İstanbul’un havasında çok önemli oranlarda partikül husus kirliliği var. Kışın bu oranlar artıyor. Kent genelinde inşaat tozları ve dizel araçlardan kaynaklanan partikül husus kirliliği çok ağır. İstanbul’da yılın yüzde 70’lik diliminde hava kirliliği oranları standartların üzerinde seyrediyor. Fakat kışları kömür kullanımı ekonomik nedenlerden dolayı hala çok yaygın. Avrupa’nın hiçbir kentinde kömür yakılmıyor.

Hava kirliliğinin birinci nedeni, karayolu taşımacılığındaki araç sayısı ve kömür kullanımı. Dar gelirli insanlara kömür yerine doğalgaz yardım ödeneği oluşturulmalı. İstanbul’daki araçların yüzde 60’ı dizel. Dizel araçlar da önemli partikül unsur kirliliği yaratıyor. Ağır tonajlı araçlar dahil olmak üzere çok önemli emisyon ölçümleri yapılmalı. Almanya’daki kriterler uygulanmalı, kontrol kağıt üzerinde kalmamalı.”

‘KIŞ AYLARINDA HUDUT BEDELLERİN ÜZERİNDE’

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala, ortaya çıkan tablo için “korkutucu” derken, “Havadaki partikül unsur 10 oranı günlük ortalama 50 mikrogram/metreküp oranını aşmaması gerekir. Kış aylarında birçok kentte ‘PM10’ düzeyi hudut kıymetlerin üzerinde seyrediyor” sözlerini kullanıyor. 

Hava kirliliğinin bilhassa iskemi, miyokard enfarktüsü, felç, kronik tıkayıcı akciğer hastalığı ve kanser açısından risk taşıdığını da kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Pala, “Partiküler hususlar Dünya Sıhhat Örgütü’ne bağlı Memleketler arası Kanser Araştırmaları Ajansı tarafından akciğer kanseri nedeni olarak sınıflandırılıyor.

Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran günlük PM10 konsantrasyonlarında her 10 mikrogram/metreküp artış ölümlerde yüzde 0.2 ile 0.6 artışa yol açıyor. Uzun devir PM10 konsantrasyonlarında her 10 mikrogram/metreküp artış ise kalp-akciğer hastalıklarına bağlı ölümlerde yüzde 6 ile 13 ortasında artışa yol açıyor” diye konuşuyor.

‘YANGINLAR DENGEYİ DAHA DA BOZUYOR’

Ekoloji uzmanı Prof. Dr. Doğan Kantarcı, devam eden yangınlar nedeniyle dünya genelinde önemli oranda karbondioksit salımı olduğuna dikkat çekiyor ve ekliyor: “Orman yangını sayılarının artışı ile global ısınma, iklim değişikliği ve buna bağlı olarak Türkiye’de de artan sıcaklıklar ortasında bariz bir bağıntı var.

Muğla ve etrafındaki yıllık ortalama sıcaklıklar ile yağışlar incelendiğinde; ortalama 500 metre yükselti için verilen yıllık ortalama sıcaklık kıymetlerinin dönemsel olarak arttığı, buna karşılık yıllık ortalama yağış ölçülerinin azaldığını görüyoruz.

Ormanlar karbondioksiti bünyesine alıp oksijen olarak geri veriyor, fotosentez oluyordu. Sera gazlarının orman ve denizler tarafından doğal yoldan geri alımı çok kıymetli. Yangın tıpkı vakitte faunayı da bozarken, tüm sistem ziyan görüyor. Yangın sırasında yüksek sıcaklık bedellerinin ortaya çıkması havadaki azot ve oksijen kıymetlerinin de istikrarını bozuyor.

Bir önceki yazımız olan Millet-i Sadıka’dan Büyük İhanete: Ermeni Terörü başlıklı makalemizde Agop Agopyan kim öldürdü, ASALA ve asala'yı kim bitirdi hakkında bilgiler verilmektedir.

REKLAM ALANI
Bir Yorum Yazın

Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.