Selçuk Bayraktar “Yapılamaz” denileni nasıl başardı? İşte tarihi hamlenin hikayesi

Baykar Teknoloji Önderi ve Türkiye Teknoloji Grubu Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri Selçuk Bayraktar, Ahmet Hakan’ın moderatörlüğünde gerçekleşen Tarafsız Bölge programında Türkiye’nin yüksek teknoloji alanındaki geleceği hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

TARİHİ ATAK BU TÜRLÜ BAŞLADI

İnsansız hava araçları teknolojisine başladığı günleri anlatan Bayraktar, “O vakit ben bir araştırma görevlisiyim. Gece gündüz çalışıyoruz Türkiye’nin birinci İha‘sını yapmak için. Bu aslında bir robot uçak ve işin çekirdeği. O maket uçak değil, oradaki teknoloji bunu otomatik uçuran yazılımlar, elektronik aksamı. Onda bir tane bilgisayar var, Akıncı’da onun üzere 100 tane bilgisayar var. Birinci ulusal özgün İHA, fakat en ufak sınıfta. 16 yıl evvel. Maket uçak üzere bir şey ancak otomatik uçuyor. O vakitler o dronelar bile ortada yok daha. Şimdi dünyada araştırma konusu. Baykar bir aile teşebbüsü, eski bir firma. Bu alanda çalışmaya başlaması 2003 gibi” diye konuştu.

“2003-2004 YILLARINDA AĞABEYİMLE BİRLİKTE BAŞLADIK”

Bayraktar, kelamlarına şöyle devam etti:

“Benim uzmanlık alanım insansız hava araçlarının beyin sistemlerinin geliştirilmesi üzerine. Burada tümüyle ulusal tasarım bir hava aracı. En kıymetli kısmı içindeki beyni, o birinci kere yerli olarak yapılmış oluyor. Orada teknik olarak birinci sefer bu türlü bir program uygulanıyor. Öncesinde yurtdışından tedarik etme var. Birinci kere, en ufak da olsa, Savunma Sanayii Başkanlığı şöyle bir modelle çıkıyor: Ben bu teknolojiyi ulusal olarak geliştireceğim ve en ufağından başlayacağım. 2003-2004 yıllarında ağabeyimle birlikte çalışmaya başlıyoruz. Dünyada tahminen 10 yıl sonrasının teknolojisine çalışıyorsunuz. Amerika bu beyinleri bütün dünyadan topluyor. Bizim çalıştığımız laboratuvarın yüzde 90’ı yurtdışındandı. Dünyanın en parlak beyinlerini toplayıp en yeterli, en gelişmiş harp teknolojilerini yapıyor, sonra sivilleştirip çok daha büyük bir pazara satıyor.

“BU ANLAYIŞ KÖLE ZİHNİYETİ”

Fikri hakların, dizaynların kimde olduğu çok daha değerli. Teknolojinin kendisini değil, bilgiyi üretmek değerli. 2000’li yılların öncesinde savunma sanayiine bakacak olursanız yüzde 85’i yurtdışına bağlı. 2000’li yıllarda bir paradigma dönüşümü oluyor. Bugün dışa bağımlılık yüzde 30’ların altında. O periyotta yüzde 15 yerliyken bu devirde yüzde 70’lerin üzerinde. Bu tümüyle bakış açısının değişmesiyle ilgili. En doruğun vizyonu en değerlisi. ‘Biz İHA’yı ulusal olarak yapacağız’ deniyor birinci sefer o vakit. O devirde de bizim de teşebbüs olarak bu çalışmamız var. Minyatür bir İHA geliştirmişiz, yazılım olarak tasarlamışız. O vizyonla bir manada örtüşüyor, denk geliyor. O anlayışla örtüşmeyecek olsa Selçuk’un yapacağı şey bu alanda tahminen de yurtdışında çalışmak olacak. ‘Yabancılara yetişmemiz mümkün değil’ diyor bana biri. Bu anlayış köle zihniyeti, sömürgeci zihniyeti. Sivil alanda bu kadar yayılacağını açıkçası biz de öngöremezdik. Biz Türkiye olarak herkesten süratli bir ivme yakaladık. Çin yoktu mesela ortada. Siyasi ve bürokratik irade lazım. Siyasi irade bir şey söyleyip bürokratlar öteki bir şey söylüyorsa o vakit da olmaz. Geleceğin hususlarını çalışacaksınız. Yalnızca bunlar değil. Etik ahlaka sürekli riayet edeceksin, asla ondan ayrılmayacaksın. Ahlaktan kasıt şu; fizik kanunlarına palavra bir hesap sokabilmeniz mümkün değil. Hasebiyle işinize gayriahlaki konular bulaşıyorsa oralarda da tökezleyeceksiniz.”

MUVAFFAKİYETİN ALTINDA NE YATIYOR?

Bayraktar, “İki, bizim inancımız gereği, etikten, ahlaktan ayrılacak olursan yapacağın işin bir rahmeti, yararı olması mümkün değil. Bu işlerin önündeki en büyük manilerden biri de etik ve ahlaka riayet edilmiyor olması. Orta ve uzun vadede bedelleri çok ağır oluyor. Niçin Türkiye bu alanda bu kadar bağımlıydı? En kıymetli mahzurlardan bir tanesi bu ahlaki konuydu. Hem üreten, hem teknolojiyi geliştiren, hem de bürokrat taraf için geçerli bu. Geleceğin konusuna odaklandığınızda, insanlığın ve ülkenizin yararını hedeflediğinizde bu oluyor. Baykar’ın muvaffakiyetinin altında da bu yatıyor. Bizim takımımız büyük deneyimleri olan beşerler değil lakin dünyada yalnızca 3 ülkenin yapabildiği 6 tonluk Siha‘yı yapıyor. Otomotivin yaşadığı 4. ihtilal. Şu an elektrikli, akıllı otomobiller var. Bütün dünya uçan otomobiller için çalışıyor. Yarının oyuncuları bugünden çalışanlar olacak. Gençleri teşvik etmek için toplumsal medya üzerinden yaptığımız çalışmaların fotoğrafını koydum. Sorun şurada. Bunu yapmaya kalktığınızda birileri yalnızca dalga geçiyor. Bu bir mahzur. Az gelişmişlik kompleksi olan, sömürge yerlerdeki bir tavır bu. Kamuoyunun bakışı açısından pürüz bu. Son 10, 20 yılda değil bu zihniyet, yüzyıllar uzunluğu bu türlü gelmiş. Eski bir hastalık. Bütün bu işlerin önündeki en büyük mahzurlardan biri bu. Oburu de demin söylediğim etik ve ahlakla ilgili” tabirlerini kullandı.

Selçuk Bayraktar’ın açıklamasından satır başları şu formda;

UÇAN OTOMOBİL ‘CEZERİ’ NE VAKİT GELECEK?

Bütün dünyada haber oldu. Reuters haber yaptı, en fazla etkileşim alan haberler den bir tanesi oldu dünyada. Lakin yeniden paylaştığınızda garip garip şeyler duyuyorsunuz: ‘Bunlarla mı uğraşılır?’ Bunları geliştirmediğinizde müreffeh olmanız mümkün değil. Uçan otomobil geleceğin hayali. Şu an otomobillerimizin büyük kısmında otomatik park etme özelliği var. Bu tümüyle otomatikleşecek, sonra da uçmaya başlayacak. Şu anda yaptığımız bütün geliştirmeler hem Akıncı, hem Bayraktar TB-3 için en derinlemesine çalışma otonomi, yapay zeka üzerine. Bu akıllı arabayı uçuracak teknolojiye çalışıyoruz. Şu an insanoğlunun sahip olduğu teknolojiyle yapamayacağı kadar karmaşık bir teknoloji uçan otomobil.

“GELECEĞİN EN TESİRLİ GÜCÜ İHA’LAR OLACAK”

Şu anda yaptığımız bütün geliştirmeler hem Akıncı, hem Bayraktar TB-3 için en derinlemesine çalışma otonomi, yapay zeka üzerine. Bu akıllı arabayı uçuracak teknolojiye çalışıyoruz. Şu an insanoğlunun sahip olduğu teknolojiyle yapamayacağı kadar karmaşık bir teknoloji uçan otomobil. Her bir uçan otomobil şahsî uçak üzere olacak. Bu uçakların akıllanmasıyla uçan otomobil olmuş olacak. Uçan bir robot bu, yüzlerce minik bilgisayar yönetiyor. Bunu geliştirirken o kadar çok teknoloji geliştiriyorsunuz ki bir manada uzay çalışmalarına giriyor. 2005’te Minia, 2007’de Minia birinci kere TSK’ya teslim edildi, Türkiye’nin de birinci İHA’sıydı, ulusal ve özgün tasarımı yapılan, envantere girebilmiş birinci İHA’ydı. Bunların hepsi robot uçak. Sonra Malazgirt Helikopter var, o proje maalesef öldürüldü. Sonra Bayraktar TB-1 2009’da. Lakin TB-1 envantere hiç girmedi. Bayraktar TB-2 İHA olarak birinci sefer envantere 2014’te girdi, 27 bin fite çıkarak irtifa rekorları kırdı. Savaş doktrinini değiştireceği katiyetle biliniyordu. 20 yıl evvel de sorsanız bana araştırma vazifelisi olarak, geleceğin en tesirli, vurucu hava gücü İHA’lar olacak derdim.

“TSK EN UYGUN TEKNOLOJİYİ KULLANIYOR”

Dünyada bu teknolojiyi en uygun kullanan kuvvet kimdir diye sorsalar bana, TSK derim. Türkiye açık orta herkesten çok daha karmaşık, ileri operasyonlarda ve çok daha ileri seviyelerde İHA teknolojisini kullanıyor. Bu teknolojiyi kullanmak, adapte etmek o kadar kolay değil. Teknolojiyi bu kadar süratli geliştirmemizdeki en büyük konulardan bir tanesi birinci günden itibaren yerde askerle birlikte muharebe kurallarını görerek hareket etmemiz. Hudut dışı dahil, Hakkari, Şırnak, Diyarbakır, Doğu sonumuzda, üs bölgelerinde geçti. Bu teknolojinin bu kadar başarılı olmasının en değerli nedenlerinden bir tanesi bizim uçaklarımızın bürokrasinin koridorlarında değil, cephe çizgisinde, alanda, askerle birlikte omuz omuza verdiğimiz çabadır. Türkiye’nin İHA’ları filo haliyle kullanmasıyla, konvansiyonel harbin tüm yüksek teknoloji ögeleri sorgulanmaya başladı. Tankı birinci kullanan millet İngilizler, tankın gerekliliğini sorgulamaya başladı. İngiliz Savunma Bakanı’nın bize soruları oldu: ‘Nasıl bu kadar büyük iş başarılabildi, nasıl bu kadar süratli oldu?’ Onlar da büyük bir hayranlıkla, televizyonlarda da söyledi kendisi. Bütün bu teknolojiyi atıl bırakan, yenilik. Geleceğin teknolojisini bugünden tahayyül edip ona çalışmış olmak. Bugün savaşta kullanılan İHA’lar çok süratli uçmuyorlar, en yüksek irtifalara çıkmıyorlar lakin o denli işler yapıyorlar ki en gelişmiş silahları bile atıl hale getirebiliyor.”

Bir önceki yazımız olan WhatsApp'ın çoklu cihaz desteği özelliği Türkiye'de kullanıma sunuldu başlıklı makalemizde Ci̇haz hakkında bilgiler verilmektedir.