Ferdi Eğilmez: İyi yönetmen filmini uzaydan bile çeker

? Ertem Eğilmez

Bu tesirin bir değil, birçok kısmı var. Ruhsal kısmı var, fiziki kısmı var…

Öncelikle hayatta her şeyde olduğu üzere sinema yapmak da bir idman sorunu. Ortadaki farkı anlayabilmek ismine sinemaların çekildiği periyoda dair de düzgün analiz yapmak gerektiğine inanıyorum.

Artık İstek Sinema‘in ürettiği, 70’li, 80’li yılların eseri filmlerdir. Günümüzde ise milyon dolarlar konuşuluyor.

Şöyle söyleyeyim, birinci “Hababam Sınıfı” 11 kişilik teknik takımla çekilmişti. Benim son çektiğim sinemada ise kameranın açısını değiştirdiğim anda gerimde yer değiştiren takımın sayısı 240 kişiydi.

Artık ben işin zorluğundan dolayı “Aynı başarıyı yakalayamıyoruz” demiyorum. İdman sıkıntısı olduğunu söylüyorum. Üretmek sorunu olduğunu, kusurlarınızı lakin cevapları aldığınız vakit görebileceğiniz bir süreç olduğunu söylüyorum.

Bunun bir de ruhsal boyutu var dedim. Baba-oğul münasebetidir bu da. Artık şöyle bir şey var; benim artık yaşım 57-58. Ben bu sıkıntıyı aşalı, Sezar’ın hakkını Sezar’a teslim edeli çok vakit geçti. Ertem Eğilmez kim, ben kimim!

? Ertem Eğilmez’in son sineması “Arabesk”ti. Siz de o sinemada asistanıydınız. Babanız hasta yatağındayken, sineması siz tamamladınız…

Ertem Eğilmez’in lafıdır; “İyi direktör sinemasını uzaydan bile çeker!” O devir o denli bir koşullama vardı ki… Ertem Eğilmez’i tanıyanlar âlâ bilir, insanı o denli bir şartlar, sizi o denli bir gönderir ki, siz artık o işin milimetresine varana kadar her şeyini biliyorsunuzdur, işe hakimsinizdir. Onun isteği doğrultusunda yaparsınız. Hastalandığında da o denli oldu. Ondan duyduğumuz, öğrendiğimiz şeylerle, onun yapmayı hayal ettiklerini gerçekleştirmeye çalıştık.

Alışılmış ki sonradan kendine gelip izlediğinde ortadaki farkı görmüştür zavallım. Fakat hani kibarlığından da ses etmemiştir. Yani “Ah keşke şöyle olsaydı, bu türlü olsaydı” diye düşünmüştür lakin hiçbir vakit bunu söylem etmedi. Lakin sinemanın bütününün o kadar yanlışsız önermesi olan bir yapısı vardı ki, absürdün de yükselen değerlerindeydi.

BANA İSTEK SİNEMA’YI EMANET ETTİ, “SATMA” DEDİ

? Ertem Eğilmez, sinemanın imparatoruydu…

Sinema imparatorluğu kurmuş ve o kadar hakim ki… Dilek Sinema’nın en büyük başarısı, beyin ekibiydi. İnanılmaz bir beyin ekibi vardı. Sadık Şendil’den tutun Yavuz Turgul’a, Kartal Tibet’ten Zeki Alasya’ya, Atıf Yılmaz’dan Tunç Başaran’a… Daima bu türlü sinemayı bilen bir takımla çalışırdı. Artık siz bu takımın sinema yaptığını düşünebiliyor musunuz? Bir de o devrin en büyük avantajlarından biri, reklam, televizyon ve dizi dalının olmamasıydı. Hasebiyle herkes sinemadan geçinmek zorundaydı.

? Ben 7 yaşındayken Melodi Sineması’nın önüne gidip “Köyden İndim Şehire” sinemasını beklerdim…

Çok başarılı bir süreçti o. Türkiye ismine, sinema üretimi ismine çok başarılı yıllardı. Maalesef biz o talihe, o güce haiz olamadık. Ertem Eğilmez’le vedalaşırken, Dilek Sinema’yı emanet etti bana. “Satma” dedi. Şu anda bizim dalımızda kendi sinemalarını satmamış tek firma İstek Film’dir.

“Arabesk” sinemasının setinden…

CEM UZAN 78 MİLYON DOLAR NAKİT TEKLİF ETTİ

? Sizce İstek Sinema ekolü Türk sinemasında devam ediyor mu?

Etmiyor. İstek Sinema’dan öğrendikleriyle yoluna devam edenler, ona öykünüp bir şeyler yapmaya çalışanlar var elbette. Ama İstek Sinema’yı Dilek Sinema yapan bedelleri demin anlattım. Ertem Bey’in Gümüşsuyu’nda bir konutu vardı. Alman Konsolosluğu’nun orada, tam parkın karşısında. Sabah 9’da o kapı açılırdı. Sinemaların tüm oyuncuları, direktörleri ve müellif grubu o konutta toplanırdı. Küçük, 70-80 metrekarelik bir mesken, içinde 30-40 kişi. Aklınıza kim geliyorsa, Adile Naşit’ler, Kartal Tibet’ler, Münir Özkul’lar, Zeki Alasya’lar, Metin Akpınar’lar, Halit Akçatepe’ler… Herkes o konutta sabahtan akşama kadar. İşleri güçleri bu senaryoları oluşturmak.

Aaa pardon bir de Ergin Orbey! Nasıl unuturuz bu türlü bir ismi? Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü yapmış, direktörlük yapmış, “Hababam Sınıfı” sinemalarında müfettişi oynayan Ergin Orbey…

? Dilek Sinema’nın işleri senaryoları hakikat yazılmış ve o devir insanlarını kalbinden vurmuş sinemalardı…

Evet. Çok hoş içselleştirilmiş, çok güzel üretilmiş işlerdir. Bakın bu insanların hepsi hakikaten kendi alanlarında çok başarılı, çok okuyan, çok araştıran beşerler. Artık bu türlü bir beyin ekibinin olduğu bir iş var mı şu anda ki ben diyeyim Dilek Sinema ekolünün devamıdır? Esinlenmeler oluyor… Ben en büyük gücümü bu sinemaları kaybetmemek üzere harcadım. Çok çarpıcı bir örnektir… 1992-93 yılıydı. Sinemalar Show TV’deydi. Bir gün Cem Uzan aradı beni Star televizyonundan. Dedi ki, “Ben Şampiyonlar Ligi maçı koyuyorum, Show TV karşıma ‘Hababam Sınıfı’ koyuyor, reytingleri benden yüksek çıkıyor. Kendimi keseceğim! Ben dünyanın parasını ödüyorum. Bunlar bilmem kaç para. Ben bir hesap yaptım, nakit 78 milyon dolar veriyorum, bana satın.” Biz aile firmasıyız. Çabucak aileme gittim söyledim. İki ablam bir ağabeyimle oturduk, konuştuk. “Böyle bir teklif var, ne diyorsunuz?” dedim. Oyunbozan bir teklif alışılmış. Dediler ki, “Bize babamız ne vasiyet etti? Bunlara sahip çıkın.”

“HABABAM SINIFI”NI YENİDEN ÇEKMEK BENİM FİKRİM DEĞİLDİ

? Bu sinemaları yine çevirmeyi düşünüyor musunuz?

“Hemşo” sinemasını çekiyordum. O gün sette Okan Bayülgen ve Mehmet Ali Erbil’le sohbet ederken yanımızda iki gazeteci vardı. “Şimdi Hababam Sınıfı tekrar çekilse kim hangi rolü oynar” diye konuşuyorduk. Mehmet Ali Erbil “Ay ben Güdük’ü oynarım” falan dedi. Sonraki sabah gazeteleri bir açtık; “Hababam Sınıfı çekiliyor, Cem Yılmaz ‘İnek Şaban’ı oynuyor!” diye haber. Büyük rezalet. “Eyvah!” dedik, başımıza bomba düştü.

? Daima zati tekzip yayınlıyorsunuz bu bahiste…

Evet… Sonra gerisinden bir telefon geldi. “Reha Muhtar kavuk devrettiriyor” diye. “Kim kime kavuğunu devrediyor?” dedim. “Halit Akçatepe ‘Güdük Necmi’ rolü için televizyonda Mehmet Ali Erbil’e kavuğunu devrediyor” dediler. Çabucak Halit Ağabey’i aradım. “Halit Ağabeyciğim aman gözünü seveyim ne yapıyorsun?” dedim. Halit Abi de Kartal Tibet’le birlikte geldi, “Ok yaydan çıktı, bu iş boynumuzun borcu Ferdi, bu iş yapılmalı” dedi. Yani “Hababam Sınıfı”nı tekrar çekmek benim fikrim değil, serinin son sinemasının direktörlüğünü yapmış Kartal Tibet’le eski oyuncularından Halit Akçatepe’nin fikridir.

“Peki” dedik, formüle etmeye çalıştık. Dedik ki bir İnek Şaban koyarsak çok suçlanırız. Ne yapabiliriz? Yapıtın sahibi ortada yok, varisleri var. Uygun bir grup kuralım. Teknik kalitesi, standardı düzgün olsun. Baktık birinci sinemada biraz bu türlü yüzümüze gözümüze bulaştı, Kartal Ağabey’in de biraz yaşlılık devrine denk geldi, ikinci sinemada karakterleri dışarı çıkaralım dedik. Aldık onları askere götürdük. Sonra üçüncü bir rezalete soyunduk. Angajmanlar vardı, sinemanın ortağı vardı. Tarihler almış. Tarihler aldığı için yetişmesi gerekiyor.

“Hababam Üç Buçuk”u saçma sapan, sete gelmeyen senaryoyla bitirmek zorunda kaldık. Bu da benim açımdan o kayıktan inmem için son viraj oldu esasen. Bu işten ayrıldım ve devrettim. Rüçhan hakları vardı İstek Sinema’nın. Yani 10’uncu sinema çekilse yeniden Dilek Sinema çekecekti. O kadar kızdım, o kadar sinirlendim ki bir kalemde imzaladım.

15 YILIMI OKUMAYA, YAZMAYA, ÖĞRENMEYE AYIRDIM

? En son kaç yılında sinema çektiniz?

2007. Fakat bu kararı alırken şöyle bir şey dedim; İstek Sinema’nın mucizesi tıpkı oyuncu takımıyla çalışmak değil, tıpkı beyin ekibiyle çalışmak. Gerideki fabrika kıymetli.

Ben bunu oluşturmazsam, evvel kendim edebiyatı öğrenmezsem, arkadaşlarımızla bunun üstüne analizler yapmazsak, hoş senaryolar yazmazsak asla ve asla yaptığımız işler takdir görmez. 15 yılımı ben okumaya, yazmaya, öğrenmeye ayırdım. Bir talebe üzere. O gün bildiğimiz Dilek Sinema’nın şifrelerini deşifre ederek bugün bir senaryo grubu oluşturduk.

Bu süreçte 5-6 proje oluşturduk. İstek Sinema’nın o eski lezzetini alabilecekleri, hürmet duyabilecekleri, sevecekleri sinemalar bunlar. Ben Kabak Koyu’ndaki bu yeri aslında kendime büyük bir mesken olarak düşündüm. Bu beyin kadrosu gelsin, kısa sinemalar çeksin. Bir sanat tatil köyü üzere düşünün. Bir kale üzere. İstek Sinema’nın bir kalesi üzere burası.

? Artık Fethiye’de, Kabak Koyu’ndayız. Burası sizin terapi odanız üzere bir yer olmuş. Manevi boşluğunuzu doldurmak için mi bu türlü bir yol seçtiniz?

Çok yanlışsız. Genelde müşteri portföyümüzle gelen arkadaşlarımız da bu minvalde olacaktır. Buradan çok sinerjik şeyler doğacağına eminim.

ULAŞIMI SIKINTI BİR YERDE TEKNOLOJİDEN UZAĞIZ

? Burada siz tabiat otelciliği yapıyorsunuz. Tabiat, deniz ve de sanat iç içe. Bunları birleştirmek hiç kolay değil. Öteki otellerden sizi ayıran şeyler var…

En kıymetlisi, içinde bulunduğumuz yere hürmet. Sonuç prestijiyle biz burada çok bakir bir yerdeyiz. Fazla teknoloji sokmayalım, beton sokmayalım istedik. Bunlar bizim zorunluluklarımızdı. Bölge, yolu olmayan, ulaşımı çok güç olan, maliyetlerin çok yüksek olduğu bir bölge. Biz burada mümkün olduğunca teknolojiden uzağız. Bakın odalarımızda televizyon, telefon bile yoktur.

? Pekala burada ne üzere etkinlikler yapmayı düşünüyorsunuz?

Yılın 12 ayı burayı meskenimiz üzere algılamak ve hasebiyle dediğiniz Dilek Sinema’yla ilgili bilgilendirmeleri ve seminerleri yapabileceğimiz, sinema aşıklarını ağırlayabileceğimiz, sinema gösterimleri yapabileceğimiz, oyunculuk üstüne eğitimler düzenleyebileceğimiz bir ortam yarattık. En kıymetlisi de en büyük eksiğimiz olduğuna inandığım senaryo kısmı. Senaryo eğitimleri üstüne burada bir yer oluşturabilmek istiyoruz.

MÜKAFATLARI DAĞITIR, “BUNLARI YERSİNİZ ARTIK” DER

? Kurban Bayramı’ndayız. Dilek Sinema’nın sinemalarında de işlediğiniz motiflerden biri. Bayram sinemaları denince aklınıza hangi sinemalar geliyor?

“Bizim Aile”, “Neşeli Günler”, “Gülen Gözler” üzere aile sinemaları vardır. Bunun yanı sıra “Mavi Boncuk” ve “Yalancı Yarim” de o lezzette, o üslupta işler. Hepsi bayram şekeri tadında filmledir. Ertem Eğilmez’in hayatında bir tane mutsuz sonla biten sineması vardır. O da “Canım Kardeşim”. “Senin hiç mükafatın yok” derler Ertem Eğilmez’e. Sonlanır, der ki; “Ödül almak çok kolay iş. Bana vermeyin, bakın Dilek Sinema’yı güç duruma sokarsınız.” Dinlemezler, yapalım derler. Tarık Akan’ın o değişim sürecinde baskısı vardır. “Canım Kardeşim” sinemasını yapar. ve nitekim de o sinema batar, lakin çok ödül kazanır. Adana’yı kazanır, Antalya’yı kazanır, orada kazanır, burada kazanır. Yazıhanede oturuyorlarken babam o mükafatları dağıtır. “Arkadaşlar maaşlarınızı dağıtamıyoruz, para veremiyoruz, buyurun heykelleri. Ben size ikram ediyorum. Bunları yersiniz artık” der. Yani nefret ederdi o sinemadan.

La Boheme, Fethiye’deki Kabak Koyu’nda hizmet veriyor.

BURADAKİ KONUTLARA FİLMLERİN İSİMLERİNİ VERECEKTİM

? Siz Kabak Koyu’nda değişik bir otelcilik anlayışıyla hizmet veriyorsunuz. Otel nasıl tepkiler alıyor?

Şu anda çok kapalı kutu gidiyorum. Ne deklarasyonunda bulundum bugüne kadar ne söyledim. Zira bu iş doğarken kimi sancılar vardı. İşin içine Dilek Sinema’yı dahil edeyim mi, etmeyeyim mi…

İşe başlarken buradaki konutlara bizim sinemaların isimlerini vermeyi düşünüyordum. Aşağıda bir bar var. O bara mesela “Mavi Boncuk Gazinosu” diye bir tabela yaptırdım başta. Giriş kapısının üstüne de “Biz hoş bir aileyiz” diye koca bir yazı yazdırdım. Sonradan hepsini kaldırttım. Dedim ki bu kadar tema park yapmaya gerek yok. Bu ortada inanır mısınız, bu türlü gerçek düzgün, geniş spektrumlu bir röportajı inanın 30 yıldır birinci kez yapıyorum.

? Sahiden mi?

Alışılmış ki. Bize gelirler, “Babanızla fotoğrafınız var mı?” diye sorarlar. Alır sarfiyatlar. Bir daha da geri gelmezler.

BABAM “ARABESK”TE BENİ İSTEMEZ DİYE DÜŞÜNMÜŞTÜM

? Kardeşleriniz Canan Saban, Alev Çevikalp, Ferit Eğilmez ve siz el ele verdiniz. ve birbirinizi destekliyorsunuz…

Ben çocukken babam meskene gelip gitmezdi. Hafta sonları gelirdi. Öbür kardeşlerime göre ben biraz torun üzere olmuştum herhalde. Ben rakip firma Erler Sinema’da çalışıyordum. Orada bir sürü direktöre asistanlık yaptım. Babamı kaybettikten sonra öğrendim ki, bunu Türker Ağabey’den rica eden babammış. Sonra Erler Sinema ve Dilek Sinema bir firma kurdular. Oraya dört sinema yapma kararı aldılar. “Zengin Mutfağı”, “Kaçamak”, “Selamsız Bandosu” ve “Arabesk” yapıldı. Ben üçünde Erler Sinema elemanı olarak çalıştım. “Arabesk”te çalışamam diye düşünüyordum. Zira onu Ertem Eğilmez çekecekti. Beni istemez diye düşünüyordum. Bir gün bir telefon geldi. “Ben baban! Meskeni biliyor musun?” diye sordu. “Biliyorum” dedim. Gittim. “Sen âlâ asistanmışsın. Okuldan mezun oldun mu, şu diplomanı bir getir” dedi. Baktı, “Bir sinema çekeceğim, asistanlık yapmanı istiyorum. Kaç para haftalık alıyorsun” dedi. “Bin lira” dedim. “Yalan söyleme ulan. Türker bin lira haftalık vermez kimseye” dedi. Dedim, “Vermiyor zati. Ben senden istiyorum!” “Niye benden istiyorsun?” diye sordu. “E sen sıkıntı yönetmensin” dedim. “Vay, ticareti de öğrenmişsin. Bakayım sinemayı öğrenmiş misin?” dedi. Biz o denli başladık “Arabesk” sinemasına. Sonra aslında bütün Dilek Sinema’yı devretti, “Kardeşlerinin haklarını koru. Sinema çekeceğim diye panik yapma, evvel yapımcılığı öğren. Kimsenin parasını batırma” dedi.

BİZ HOŞ BİR AİLEYİZ 

? Son olarak Kurban Bayramı iletinizi alalım…

Bayramlarla ilgili görüşüm, hem benim hem de Dilek Sinema’nın görüşü aslında. Şöyle ki, bayramlar, dargınlıkların unutulduğu, insanları barıştırıp yakınlaştıran, kardeşçe kucaklaşmaların olduğu, büyüklerin hatırlandığı vakitlerdir. “Biz hoş bir aileyiz” cümlesi Dilek Sinema işlerinin temasını oluşturur. Aile olabilmenin, hem de hoş büyük bir aile olabilmenin en değerli gelenek ve göreneklerinden biridir bu bayramlar. Ehemmiyeti değeri çok büyüktür. Kurban Bayramımız kutlu olsun.

Kaynak: Hürriyet

Bir önceki yazımız olan Türkiye'nin en yüksek barajının su tutacağı tarih belli oldu başlıklı makalemizde Baraj, Barajı ve Gövde hakkında bilgiler verilmektedir.